دیابت و سفر؛ وسایل مورد نیاز در سفر برای افراد دیابتی
در این مقاله به مهم‌ترین وسایل مورد نیاز در سفر برای افراد دیابتی و نکات مهمی که باید بدانید می‌پردازیم.
سفر کردن غالبا شما را از روتین همیشگی خارج می‌کند؛ وعده‌های غذایی با تأخیر، غذاهای ناآشنا، تفاوت در مناطق زمانی و تغییر در سطح فعالیت می‌توانند همگی بر قند خون شما تأثیر بگذارند. خبر خوب این است که افراد زیادی با وجود چالش‌های دیابت و سفر با ایمنی کامل به سراسر جهان سفر کرده‌اند و از فعالیت‌هایی مانند صعود به قله‌ها تا استراحت در ساحل لذت برده‌اند. شما هم می‌توانید همین کار را انجام دهید!
مهم‌ترین وسایل مورد نیاز در سفر برای افراد دیابتی شامل داروها، دستگاه تست قند، میان‌وعده‌های سالم و نسخه پزشک است. کلید مدیریت دیابت در سفر، برنامه‌ریزی دقیق و داشتن انعطاف‌پذیری ذهنی در کنار وسایل سفر است. با ما همراه باشید.
چک لیست سفر افراد دیابتی
- با پزشک و تیم درمان دیابت خود در مورد برنامه سفر صحبت کنید و بپرسید آیا لازم است برنامه مراقبتی شما تغییر کند.
- اگر انسولین یا داروهای کاهش‌دهنده قند مصرف می‌کنید، در مورد داشتن کیت اضطراری گلوکاگون مشورت بگیرید. اگر توصیه شد، یک عدد همراه ببرید. هم‌سفر شما می‌تواند کیت دوم را حمل کند. به او آموزش دهید که در شرایط اضطراری چگونه از آن استفاده کند.
- اگر نیاز است، کپی کارت واکسیناسیون و سوابق درمانی‌تان را همراه داشته باشید.
- تمام داروها و تجهیزات دیابت باید دارای برچسب نسخه باشند. اگر از جعبه‌های یادآوری دارو استفاده می‌کنید، برچسب نسخه اصلی را نیز همراه داشته باشید.
- نسخه‌های دارویی که ممکن است در طول سفر منقضی شوند را تمدید کنید. به این نکته دقت کنید که برخی داروها در کشورهای دیگر ممکن است با دوز متفاوت عرضه شوند.
- کارت بیمه درمانی خود را همیشه همراه داشته باشید. از شرکت بیمه بپرسید که آیا در کشور مقصد پوشش درمانی دارید یا خیر. در غیر این صورت، بیمه کوتاه‌مدت سفر خریداری کنید.
- بیمه‌نامه خود را بررسی کنید. مطمئن شوید که مقصد سفرتان تحت پوشش خدمات بیمه شما قرار دارد و در صورت بیماری یا آسیب در طول سفر، چه خدماتی می‌توانید دریافت کنید.
- اگر از پمپ انسولین یا CGM استفاده می‌کنید، به وب‌سایت شرکت سازنده یا خدمات مشتریان مراجعه کنید. برخی شرکت‌ها دستگاه جایگزین برای سفر ارائه می‌دهند. (منبع)
ما یک چک‌لیست دیابت و سفر آماده کرده‌ایم که به شرح زیر است:
مدارک
- نامه پزشک معالج
- کارت شناسایی دیابت
- دستبند یا گردنبند هشدار پزشکی
- داروهای نسخه‌ای اضافی
- کارت بیمه درمانی یا بیمه‌نامه سفر
برای سفرهای بین‌المللی: مراجعه به انجمن بین‌المللی کمک‌های پزشکی به مسافران (IAMAT)
داروها
- قرص‌ها، انسولین و سایر داروهای تزریقی
- سوزن یا سرنگ
- ست تزریق پمپ انسولین
- کارتریج‌ها / پادها
- ویال انسولین برای پر کردن کارتریج‌ها
- قلم انسولین جایگزین (در صورت خرابی پمپ)
- باتری اضافی
تجهیزات تست
- دستگاه اندازه‌گیری قند خون (گلوکومتر)
- نوار تست قند
- لنست‌ها (سوزن‌های نمونه‌گیری)
- سنسور / فرستنده / گیرنده CGM (مانیتور مداوم قند)
- شارژر یا کابل‌های CGM
- باتری اضافی
- پد الکلی
- ضدعفونی‌کننده دست
نگهداری انسولین
- کیف کوچک شخصی برای حمل انسولین و لوازم در کیف دستی (بیشتر انسولین‌ها تا ۲۸ روز در دمای اتاق قابل استفاده‌اند.)
مدیریت افت قند خون (هیپوگلیسمی)
- میان‌وعده‌های سالم
- کره بادام‌زمینی
- میوه و جعبه‌های آبمیوه
- آب‌نبات سفت
- قرص قند (گلوکز)
- آمپول گلوکاگون
موارد متفرقه
- برچسب نسخه روی همه داروها و تجهیزات
- ظرف کوچک مخصوص زباله سوزنی (شارپس)
- نوار تست کتون
- کفش راحت (منبع)
قبل از سفر
برای اطمینان از آمادگی جسمی، ویزیت‌های منظم با پزشک را پیگیری کنید. اگر به واکسن نیاز دارید، آنها را چند هفته قبل از سفر دریافت کنید تا فرصت کافی برای بهبود از عوارض جانبی داشته باشید.
قبل از سفر، یک نامه از پزشک‌تان بگیرید که در آن توضیح داده شده باشد دیابت شما چگونه کنترل می‌شود؛ مثلاً با تزریق انسولین، استفاده از پمپ یا مصرف قرص. همچنین نام دقیق داروها، نوع انسولین، سرنگ‌ها و سایر وسایل مورد استفاده‌تان در این نامه ذکر شود.
یک نسخه پزشک از انسولین یا قرص‌های دیابت همراه داشته باشید. این نسخه در مواقعی مثل تاخیر طولانی، گم شدن دارو یا نیاز به تهیه دارو از داروخانه مفید خواهد بود. اگر به خارج از کشور می‌روید، پیش از سفر بررسی کنید که آیا انسولین مورد استفاده‌تان در کشور مقصد در دسترس است یا خیر. همچنین، آدرس نزدیک‌ترین داروخانه به محل اقامت‌تان را پیدا کنید.
موقع بستن چمدان، داروها، دستگاه تست قند خون و سایر لوازم دیابت را در دسترس قرار دهید؛ مثلاً در کیف دستی‌تان، مخصوصاً اگر با هواپیما سفر می‌کنید. حتماً بیشتر از مقدار مورد نیاز (ترجیحاً دو برابر) دارو و وسایل همراه داشته باشید و آنها را در دو کیف جداگانه قرار دهید تا در صورت گم‌شدن یا آسیب‌دیدن یک کیف، دچار مشکل نشوید.
اگر بلیط هواپیما گرفته‌اید، بهتر است از قبل به شرکت هواپیمایی اطلاع دهید که دیابت دارید. در این صورت می‌توانند غذای مناسب‌تری برایتان تدارک ببینند. البته می‌توانید میان‌وعده یا غذای مخصوص خودتان را هم همراه ببرید.
یاد بگیرید که چطور با توجه به اختلاف ساعت مقصد و تغییر در برنامه غذایی، مصرف دارو یا انسولین را تنظیم کنید. اگر لازم شد، بدانید چطور می‌توانید در کشور مقصد نسخه دارویی تهیه کنید. (منبع1 – منبع 2 – منبع 3)
دست‌کم ۳ روز قبل از سفر به منطقه زمانی دیگر، برنامه خوابتان را تنظیم کنید؛ این کار به کنترل قند خون کمک بسیار زیادی می‌کند. (منبع)
مستندات بیماری؛ مدارک دیابت و سفر
- یک دستبند پزشکی با عنوان “دیابت دارم” داشته باشید.
- کارت سلامت با اطلاعات تماس اضطراری و شماره پزشک همراه داشته باشید.
- نامه‌ای از پزشک درباره وضعیت و داروهایتان بگیرید.
- بیمه مسافرتی تهیه کنید که بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت را پوشش دهد.
- اگر به کشورهایی سفر می‌کنید که زبان‌شان را نمی‌دانید، می‌توانید از طریق سایت‌های معتبر یا مراکز درمانی، کارت پزشکی به زبان کشور مقصد تهیه کنید که وضعیت دیابت شما و نیازهای احتمالی‌تان را توضیح دهد. این کارت در مواقع اورژانسی بسیار مفید است. (منبع 1 – منبع 2)
داروها و وسایل مورد نیاز در سفر برای افراد دیابتی
بهتر است در مورد دارو و تجهیزات پزشکی محتاط باشید و همیشه بیشتر از نیاز خود بردارید. مثلاً اگر قرار است یک هفته سفر کنید، وسایل دو هفته را همراه داشته باشید:
- انسولین
- داروها
- نوارهای تست قند خون
- دستگاه پایش مداوم قند خون (CGM)
- پمپ انسولین و وسایل آن مانند باتری، سوزن‌های لانست و سرنگ
افرادی که از پمپ انسولین استفاده می‌کنند، حتماً باید انسولین اضافی برای مواقع خرابی پمپ به همراه داشته باشند.
اگر با هواپیما سفر می‌کنید:
- داروهای خود را در بسته‌بندی اصلی نگه دارید.
- دستگاه CGM یا پمپ انسولین ممکن است در اثر عبور از دستگاه X-ray آسیب ببیند؛ بنابراین در فرودگاه از مأمور امنیت بخواهید بازرسی فیزیکی یا از طریق فلز‌یاب انجام دهند.
- تمام داروها و وسایل مورد نیاز دیابت‌تان را همیشه همراه خودتان داشته باشید. آنها را داخل چمدان یا بار تحویلی قرار ندهید، چون همیشه امکان دسترسی به آنها وجود ندارد و احتمال گم شدن یا تأخیر در تحویل چمدان‌ها نیز هست.
- گرما و سرما می‌توانند به داروها و وسایل دیابتی آسیب بزنند. بنابراین آنها را در مکان‌هایی که بیش از حد گرم یا سرد می‌شوند، قرار ندهید؛ مثل: نور مستقیم آفتاب، صندوق عقب ماشین، یا محفظه بار هواپیما.
- برچسب نسخه دارویی روی بطری‌های انسولین و دیگر وسایل را جدا نکنید. ماموران امنیت پرواز (TSA) ممکن است برای عبور از ایست بازرسی امنیتی، این برچسب‌ها را بررسی کنند. (منبع)
- در فرودگاه، افراد مبتلا به دیابت اجازه دارند بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر مایعات مثل داروهای مایع، آب‌میوه‌های قنددار برای درمان افت قند خون، یا ژل‌های خنک‌کننده انسولین را داخل کیف دستی خود داشته باشند. برای جلوگیری از آسیب دیدن پمپ انسولین یا دستگاه‌های CGM در گیت امنیتی، می‌توانید درخواست بازرسی دستی بدهید. (منبع 1 – منبع 2)
نکته مهم برای سفرهای داخلی: اگر در داخل کشور سفر می‌کنید (مثلاً با پروازهای داخلی)، داشتن نسخه پزشک و برگه معرفی از داروخانه برای حمل انسولین و سرنگ، می‌تواند فرآیند بازرسی را ساده‌تر کند. همچنین در سفرهای زمینی (اتوبوس یا خودروی شخصی)، از کیف عایق دما برای نگهداری انسولین استفاده کنید تا از تغییرات دمایی محافظت شود. (منبع)
چه چیزی در کیف دستی‌تان باشد؟
- انسولین و سایر داروها
- سنسورها و قطعات یدکی دستگاه‌ها
- کارت شناسایی دیابت یا دستبند هشدار پزشکی
- نامه پزشک
- نسخه پزشکی
- خوراکی برای درمان افت قند خون (مثل قند، آبمیوه، شکلات)
- تنقلات اضافی برای تاخیر احتمالی (مثل آجیل، میوه یا ساندویچ)
پیشنهاد: داروها و وسایل را در چند کیف مختلف تقسیم کنید تا اگر یکی گم شد، دیگری باقی بماند.
لوازم آزمایش
اگر به طور منظم قند خون‌تان را چک می‌کنید، وسایل تست اضافه همراه داشته باشید. احتمالا در طول سفر نیاز دارید بیشتر از حالت عادی قند خون‌تان را کنترل کنید. اگر نمی‌دانید چند بار باید تست انجام دهید، حتماً پیش از سفر با پزشک متخصص غدد مشورت کنید.
اگر از دستگاه‌های پیشرفته مانند پمپ انسولین یا مانیتور مداوم قند (CGM) استفاده می‌کنید، قطعات یدکی را همراه داشته باشید. برخی شرکت‌ها امکان ارائه نسخه امانتی دستگاه برای سفر را دارند؛ می‌توانید با شرکت سازنده دستگاه‌تان تماس بگیرید و درباره این خدمات سؤال کنید. (منبع)
نگهداری انسولین
برای نگهداری داروهای حساس به دما مانند انسولین در طول مسیر، حتماً آن را در کیف خنک‌کننده (کول‌باکس) یا کیف عایق حرارتی قرار دهید.
نکته مهم: برخی داروها مثل انسولین، هنگام مصرف می‌توانند در دمای اتاق نگهداری شوند؛ اما مقدار اضافی یا استفاده‌نشده باید مطابق دمای درج‌شده روی بسته، خنک نگه داشته شود. (منبع)
مدیریت قند خون پایین
- تا حد امکان به برنامه غذایی و ورزشی خود پایبند باشید.
- همیشه منبعی از قند سریع‌الاثر مانند قرص گلوکز یا آب‌نبات همراه داشته باشید (از آب‌نبات بدون قند استفاده نکنید) تا در صورت افت قند خون از آن استفاده کنید.
- میان‌وعده‌های اضافی مانند بیسکوییت، پنیر یا میوه همراه داشته باشید تا در صورت تأخیر در وعده‌ها دچار افت قند نشوید.
- آب فراوان بنوشید؛ مخصوصاً در پروازها.
- پیش از وعده‌های سنگین، ابتدا سالاد بخورید یا از جایگزین‌های هوشمند مثل برنج قهوه‌ای استفاده کنید. (منبع 1 – منبع 2)
در طول سفر
تعطیلات به معنای توقف مراقبت‌های دیابتی نیست. رعایت نکات مراقبتی، از وقوع موارد اورژانسی و خراب شدن سفر جلوگیری می‌کند.
غذا:
- یکی از جذاب‌ترین بخش‌های سفر امتحان غذاهای جدید است. قبل از سفر، غذاهای رایج مقصد را بررسی کنید تا انتخاب‌های سالم‌تری داشته باشید.
- مصرف گهگاه غذاهای پرکالری اشکالی ندارد؛ اما مقدار کربوهیدرات مصرفی را بسنجید و وعده‌های دیگر را متعادل کنید.
فعالیت:
- کفش راحت بپوشید و هرگز با پای برهنه راه نروید؛ حتی در ساحل یا کنار استخر.
- روزانه پاهای خود را بررسی کنید تا در صورت بروز بریدگی یا تاول سریعاً رسیدگی کنید؛ یک زخم کوچک می‌تواند به سرعت عفونی شود.
شرایط محیطی:
- در هوای سرد، به دلیل کم‌تحرکی قند خون ممکن است افزایش یابد.
- در هوای گرم، کم‌آبی بدن باعث می‌شود کلیه‌ها عملکرد مناسبی در دفع قند اضافه نداشته باشند.
- در ارتفاع بالا، سطح اکسیژن کمتر شده و بدن هورمون‌های استرس بیشتری ترشح می‌کند که اثر انسولین را کاهش می‌دهد. همچنین دقت دستگاه قندسنج ممکن است پایین بیاید.
مرتب تست بگیرید:
- هنگام سفر، بیش از حالت معمول قند خون را بررسی کنید؛ به خصوص اگر برنامه روزانه شما تغییر کرده یا علائم خاصی دارید.
- اگر قصد پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا فعالیت‌های مشابه دارید، میان‌وعده و داروی اضافه همراه ببرید.
- حتماً یک نفر را در جریان بگذارید که کجا می‌روید و چه زمانی برمی‌گردید.
مراقب علائم هشداردهنده باشید:
علائم افت قند خون (هیپوگلایسمی) عبارت‌اند از:
- سرگیجه
- تپش قلب
- گرسنگی
- عصبانیت یا گیجی
- لرزش
- تعریق
همچنین علائم افزایش قند خون (هایپرگلایسمی) نیز به شرح زیر است:
حتما به همسفران خود اطلاع دهید که دیابت دارید و علائم هشداردهنده را به آنها بگویید. (منبع)
در طول مسیر؛ هنگام پرواز یا رانندگی
در هواپیما:
- از جوراب‌های فشاری (تا زیر زانو) یا جوراب نازک استفاده کنید.
- هر ساعت در هواپیما کمی قدم بزنید تا از ایجاد لخته خون جلوگیری شود.
- کفش راحت بپوشید که در صورت تورم پاها قابل تنظیم باشد.
- با حرکت دادن پا یا خم کردن مچ پا جریان خون را بهبود بخشید و ریسک لخته شدن را کاهش دهید.
- اگر در مناطق زمانی مختلف سفر می‌کنید، برای مصرف دارو هشدار در گوشی تنظیم کنید.
- آب زیاد بنوشید.
قبل از پرواز از برنامه وعده‌های غذایی مطلع شوید و انتخاب‌های غذایی سالم‌تری داشته باشید مانند:
- میوه، آجیل، ساندویچ، ماست
- سالاد با مرغ یا ماهی (بدون نان تست یا میوه خشک)
- تخم‌مرغ یا املت
- برگر با کاهو به جای نان
کربوهیدرات‌ها را بشناسید؛ میوه‌ها، غلات، سبزیجات نشاسته‌ای، لبنیات، شیرینی‌ها، سس‌ها و نوشیدنی‌های الکلی. ممکن است نیاز به کربوهیدرات اضافه داشته باشید. تا حد امکان از بوفه‌ها دوری کنید و وعده‌های غذایی را به خوبی زمان‌بندی نمایید.
نکته دیگر این است که ارتفاع زیاد در پرواز ممکن است خوانش قند خون را ۱ تا ۲ درصد کمتر از واقعیت نشان دهد (به ازای هر ۳۰۰ متر افزایش ارتفاع). هنگام کشیدن انسولین از ویال، از تزریق هوا به داخل شیشه پرهیز کنید. (منبع)
در سفر جاده‌ای:
- علاوه بر وسایل اضافی و میان‌وعده‌های سالم، محل داروخانه‌ها، استراحت‌گاه‌ها و مراکز درمانی در طول مسیر و مقصد را مشخص کنید.
- در سفر جاده‌ای نیز هر ساعت توقف کرده و پیاده‌روی کوتاهی انجام دهید. (منبع)
وقتی به مقصد رسیدید
اگر پرواز طولانی دارید و از مناطق زمانی عبور می‌کنید:
- سفر به شرق روز را کوتاه‌تر می‌کند؛ پس احتمالاً باید دوز انسولین را کاهش دهید.
- سفر به غرب روز را طولانی‌تر می‌کند؛ احتمالاً نیاز باشد دوز انسولین بیشتر شود.
مهم: درباره تنظیم دوز و همچنین ساعت دستگاه‌ها (پمپ، CGM، فری‌استایل لیبره) با پزشک یا تیم درمانی صحبت کنید. (منبع)
در مورد نگهداری از انسولین در مقصد این نکات را در نظر بگیرید:
در آب‌وهوای گرم:
- انسولین نباید در معرض گرما باشد، زیرا خراب می‌شود. انسولین خراب رنگ کدر دارد یا تغییر رنگ می‌دهد.
- آن را در یخچال هتل یا کیف یخچال‌دار (کول‌باکس) نگهداری کنید (یخ مستقیم به دارو نخورد)
در آب‌وهوای سرد:
- انسولین نباید یخ بزند. آن را نزدیک بدن، در جیب داخلی یا کیسه‌ی عایق نگه دارید. (منبع)
هشدار: یخچال اتاق‌های هتل ممکن است نوسانات دمایی زیادی داشته باشند و به دارو آسیب بزنند. قبل از استفاده از آن، با پذیرش هتل صحبت کنید یا تجهیزات دمایی خودتان را همراه ببرید. (منبع)
بعد از سفر
بعد از برگشت، نکاتی درباره اینکه چه چیزهایی مؤثر بوده و چه چالش‌هایی داشته‌اید یادداشت کنید. به این ترتیب در سفر بعدی می‌توانید برنامه‌ریزی بهتری داشته باشید. اگر در طول سفر با مشکلی مواجه شدید، به پزشک خود اطلاع دهید و برای ویزیت وقت بگیرید. (منبع)
چه زمانی در سفر به پزشک مراجعه کنید؟
در صورت بروز علائم کتواسیدوز دیابتی (یک وضعیت اورژانس پزشکی جدی)، سریعاً به اورژانس مراجعه کنید. علائم شامل تشنگی شدید، ادرار مکرر، تهوع، درد شکم، بوی میوه‌ای دهان، گیجی، و تنفس تند و عمیق است. (منبع)
اگر در بیمارستان سطح قند خون با واحدی متفاوت اعلام شد، نگران نباشید. در برخی کشورها قند خون را با واحد میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dL) می‌سنجند، نه میلی‌مول بر لیتر (mmol/L). می‌توانید از جدول تبدیل واحد استفاده کنید تا مقادیر را به واحد مورد نظر خود تبدیل نمایید. (منبع)
توصیه‌ای از تیم دارو دات کام به شما
داشتن دیابت مانعی برای سفر رفتن نیست، فقط به برنامه‌ریزی بیشتری نیاز دارد. حتما وقتی در سفر هستید، باید مراقب قند خون و برنامه دارویی‌تان باشید. غذاهای جدید و فعالیت‌های بیشتر یا کمتر می‌تواند قند خون را تغییر دهد.
با کمی برنامه‌ریزی و آمادگی، می‌توانید از انواع سفرها لذت ببرید؛ از کمپینگ در پارک‌های محلی گرفته تا پرواز به دور دنیا. تنها کافی است به نیازهای خود توجه داشته باشید و وسایل لازم را به درستی بسته‌بندی کنید. همچنین فراموش نکنید که برای پاسخ به سؤالات خود و دریافت بهترین منابع برای سفر، از پزشک خود کمک بگیرید.
نظرات